Cứ vào đêm Giáng sinh, ở một thị trấn nhỏ sát biên giới Mêhicô, người ta lại thấy ánh sáng của mười hai ngọn nến chiếu qua ô cửa sổ của một nhà thờ bằng gạch cũ kĩ. Phong tục này đã có từ nhiều năm, và đó là lúc mọi người mang theo một món quà để mừng ngày Chúa ra đời. Từ trẻ đến già, mọi thành viên trong các gia đình đều hướng đến khung cảnh thiêng liêng ấy, kính cẩn cúi đầu và đặt quà lên bàn thờ Chúa.

Vào một đêm Giáng sinh nọ, có cậu bé mồ côi đứng một mình trước cửa nhà thờ. Cậu ao ước được mang quà dâng Chúa như những gia đình kia, nhưng quá nghèo, cậu chẳng có gì để làm quà cả.

Khi đứng nép sát vào cửa sổ, cậu bé nghe tiếng đàn phát ra từ nhà thờ. Giai điệu du dương khiến trái tim cậu chợt nghĩ đến những điều kì diệu của ngày lễ, cậu quỳ xuống bên ngoài nhà thờ và cầu nguyện.

Khi tiếng đàn vừa dứt, cậu bé đứng dậy và chuẩn bị quay về trại trẻ mồ côi. Nhưng thật ngạc nhiên, ngay chỗ cậu quỳ lúc nãy có một loài cây rất đẹp, lá đỏ, đang nở ra những bông hoa vàng li ti. Cậu chưa từng thấy một loài cây nào đẹp như thế. “Có lẽ thiên thần đã mang đến món quà này để mình dâng lên Chúa”, cậu nhủ thầm như thế và nhẹ nhàng bưng cây ra. Cậu chạy vào trong nhà thờ và đặt cây hoa lên bàn thờ Chúa.

Về sau, cứ vào mùa Giáng sinh, loài cây ấy lại ra hoa, những chiếc lá đỏ thắm bao quanh hoa vàng. Người trong thị trấn gọi đó là “ Hoa của đêm thánh vô cùng”. 

Rồi một gia đình tử tế dòng họ Poinsettia đến nhận cậu bé về nuôi, sau này cậu đã trở thành một doanh nhân thành đạt. Nhiều năm sau, ông quay lại làng quê cũ trong nỗi nhớ da diết, ông cho xây một nhà thờ và một ngôi trường nơi đây. Để đáp lại tấm lòng hào phóng ấy, những người dân của thị trấn đã tặng ông một món quà đặc biệt: loài cây lá đỏ với những bông hoa vàng rất đẹp được đặt bằng chính tên của ông – Poinsettia (Hoa trạng nguyên).

Theo một truyền thuyết khác ở phương Tây, Hoa Giáng Sinh (Poinsettia) là loài hoa kỷ niệm ngày sinh của Chúa Jesus. Người ta cho rằng, đây là một loài hoa thần thánh do những giọt máu cuối cùng của Chúa Jesus khi bị đóng đinh trên Thập Giá rơi xuống cây này, từ đó những cụm lá nhuộm đỏ màu máu tươi của Chúa thành những cụm hoa đỏ mà chính giữa là những nhụy vàng. Quan niệm người phương Tây cho rằng, Poinsettia tượng trưng cho sự thánh thiện, đem lại sức mạnh, hy vọng, lạc quan trong cuộc sống. Do đó, trong những tấm thiệp truyền thống chúc mừng giáng sinh và năm mới đều có in hình những cụm hoa màu đỏ, chung quanh là những chùm lá xanh. Đó là một nếp văn hóa, trang trọng một ngày lễ lớn trong năm của riêng người theo đạo Thiên Chúa cũng như của tất cả mọi người trên thế giới. Ngày Noel trong mỗi gia đình trang hoàng ngoài cây thông, hang đá còn có lẵng hoa Poinsettia (giả hoặc thiệt.) Những chiếc bánh Giáng Sinh truyền thống cũng vậy, thường có hình hoa Poinsettia bên cạnh những quả chuông nhỏ.

Ở Việt Nam, hoa Giáng sinh được gọi là hoa Trạng Nguyên.Người Trung quốc gọi hoa là “Nhất phẩm hồng”,  Người Nhật gọi hoa là “Tinh Tinh Mộc”. Hoa Trạng Nguyên là một loài hoa dân dã của Việt Nam. Ở thôn quê, hoa Trạng Nguyên cũng như hoa “dâm bụt” thường được trồng ở trước cửa ngõ hay hàng rào, tượng trưng cho niềm vui vẻ chân thành mộc mạc khi đón khách.

Trong dân gian Việt Nam, chuyện xưa kể rằng: “Một cậu học trò lên kinh ứng thi, thấy một cây lá xanh ven đường. Đến khi thi đỗ trạng nguyên trở về làng. Anh bỗng nhận thấy trên ngọn cây những chiếc lá xanh ngày nào, giờ trở thành màu đỏ, dường như cây cũng đang chúc mừng anh thi đỗ. Từ đó, anh gọi cây này là cây hoa Trạng Nguyên. Dù là tên gọi gì, cây hoa Trạng Nguyên vẫn tượng trưng cho nét cao quí nhưng mộc mạc dịu dàng. Nó biểu hiện sự đoàn tụ, niềm hạnh phúc, bình an và niềm tin tưởng ở tương lai. Ngày nay, trong mùa giáng sinh, tết dương lịch, người Việt Nam thường chưng cây Trạng Nguyên trong nhà, biểu tượng cho một năm mới nhiều niềm vui, may mắn, nhất là con cái học hành đỗ đạt.